De basis van geld en investeren

Rente op de bank, Bitcoins, aandelen, vastgoed. Dat geld moet rollen staat vast, maar hoe je pak je het vervolgens verder aan? In deze basisgids voor investeren geef ik je een paar handvatten om geld en investeren beter te begrijpen – dit artikel lult je niet naar een of andere verkoop of conversie toe.

Dit artikel is bedoeld voor iedereen die moeite heeft met budgetteren, sparen en investeren. Zoals altijd: dit is ‘zomaar’ een artikel wat je via internet gevonden hebt – het is geen absolute waarheid. Check, verifieer en bepaal voor jezelf hoe het zit. Dit is slechts één bron.

Inkomsten, uitgaven en het verschil er tussen

“Aan het einde van mijn geld houd ik altijd een stukje maand over”

Deze gevleugelde Loesje-tekst van 1 februari 1986 slaat de spijker op z’n kop voor velen. Elke maand komt er geld binnen, typisch je salaris, en geef je geld uit. Idealiter houd je wat geld over aan het einde van de maand. Andersom is niet zo handig – dan geef je meer uit dan dat je binnenkrijgt. Velen vallen hier toch voor: meer uitgeven dan dat ze hebben. En als ze dan een creditcard gebruiken, moeten ze ook nog eens rente daarover betalen. En dan wordt de periode zonder geld steeds langer.

Om aan het einde van de maand geld over te houden, zul je een van de 2 dingen moeten doen:

1. Meer geld verdienen. Hoe krijg je een salarisverhoging? Kun je dat vragen of beter ergens anders kijken? Kun je bijverdienen? Een tweede baan of bijklussen binnen de richtlijnen van de Belastingdienst?
2. Minder uitgeven. Check je bankafschriften op nutteloze abonnementen op tijdschriften, kranten of diensten die je eigenlijk niet gebruikt, zoals de sportschool of de AH-bezorgdienst. Ga maar fietsen. Of nog beter: ga naar een lokale toko voor je groenten en vlees, stukken goedkoper. Maar het gaat hier ook om structurele kosten: kun je wel goed voor die kat zorgen? Woon je niet te groot met jouw salaris?

Dan houd je geld over aan het einde van de maand. Fijn. Daar kun je vervolgens wat mee doen. Sparen of investeren.

Begin altijd met sparen.

Sparen en de financiële buffer

Het leven is grillig, shit happens. Er kan zomaar iets gebeuren wat jou opeens geld kost: wasmachine maakt rare geluiden, een flinke voorjaarswind vernaggelt je dak, je auto krijgt schade, ziekte, brand… gedoe. Daar heb je direct geld voor nodig: een financiële buffer. Hoeveel precies, kun je berekenen met de Nibud Buffer Berekenaar:

> Nibud Buffer Berekenaar

Afhankelijk van je salaris, de WOZ-waarde van je huis en thuiswonende kinderen, wordt er een bedrag aangeraden voor het dekken van je inboedel, onderhoud huis en tuin, vervanging auto, onderhoud auto, onvoorzien. Ik denk dat een extra factor is hoe snel je je buffer kunt vullen. Als dat erg lang duurt, zul je een grotere buffer nodig hebben omdat je in die periode meer kans maakt op onvoorziene kosten.

Die financiële buffer maakt het verschil tussen ‘het wel redden’ en ‘door omstandigheden de put inzakken’. In Nederland kun je doorgaans op je directe familie rekenen, en – als je de regels volgt – op gemeente en overheid. Daarmee kun je een moeilijke periode overbruggen, maar lang niet altijd.

De beste situatie is: zorg dat je meer verdient dan je uitgeeft en bouw een financiële buffer.

Gok nooit met het verkeerde geld

Het probleem met gokkers: ze verliezen de realiteit nogal snel uit zicht. Ze gaan gokken met geld omdat ze hopen dat ze daar weer geld mee kunnen maken. De financiële buffer, het spaargeld en het huishoudgeld gaat dan op aan online casino’s, slot machines en binairy options. De grote fout die ze maken: gokken is entertainment voor volwassenen. Entertainment betekent: dit kost geld en biedt je vermaak. Het huis wint altijd – anders is het geen miljardenbusiness.

Denk jij dat je een gat in de markt hebt? Beter speelt dan de anderen? Dan is het nog op z’n beste geval een bijzonder risicovolle investering. Zet er niet het studiepotje voor je kinderen op. Gok alleen met geld wat op mag – of het nu drank, drugs, sex, pokemon-kaartjes, platen, concerten, auto’s of dure etentjes is.

Een mens heeft een hobby nodig en dat kost gewoon geld.

Luxe of een investering in productiviteit

Geld moet rollen. Dat betekent: geld heeft altijd een doel:

• Basisvoorziening. Wat er nodig is voor jou en de jouwen: eten, gas, water, licht, verzekeringen, kleding, inboedel, internet, apparatuur. Je vaste uitgaven.
• Onvoorziene kosten. Voor ziekte, brand, ongevallen, huisdier, gedoe.
• Luxe. Je hobbies en je verslavingen.
• Investeringen. Aandelen, crypto, vastgoed.

Een investering kun je ook doen in iets wat zal zorgen voor een hoger inkomen of lagere kosten:

• Een woonhuis. Op termijn goedkoper dan een huurhuis.
• Een studie. Kun je – doorgaans – een hoger salaris mee krijgen.
• Een auto. Kun je verder mee reizen naar een werkplek.

Helaas, hier gaat het voor zoveel mensen al helemaal mis. Ze gaan groter wonen dan dat ze eigenlijk kunnen betalen, meer dan 40% van het inkomen gaat dan naar de hypotheek. Dan blijft er weinig geld over om die financiële buffer te bouwen voor wanneer de koelkast uitvalt. Of ze gaan een funstudie doen, sociale wetenschappen ofzo, en kunnen vervolgens alleen bij de Mac of de IKEA terecht na hun studie. En dan hebben ze ook nog eens een studieschuld af te betalen – huisje, boompje, beestje is dan bijzonder ver weg. Of ze kopen een dikke vette bak, 7-cilinder slurpmachine, puur voor de fun.

Deze drie keuzes zijn vaak ingegeven door: ouders, familie, vrienden, cultuur. Terwijl het uiteindelijk om jouw eigen portemonnee gaat. Jij bepaalt zelf. Je kunt gewoon besluiten om in een goedkopere provincie te gaan wonen, een stomme studie te doen waar je wél direct geld mee verdient (TECHNIEK! Loodgieters verdienen meer dan advocaten!) of een zuunige auto te kopen waarmee je efficiënt op je werk komt.

Kijk naar het rendement van je uitgaven.

Hoe de economie werkt in 30 minuten

Heb je bovenstaande helder in de picture? Wil je weten hoe dat past in de economie? Deze video van Ray Dalio legt uit hoe:

• Leningen en investeringen zorgen voor toename in productiviteit
• Wat er gebeurt wanneer de uitgaven consequent te hoog blijven
• Het bijdrukken van geld door overheden uiteindelijk zorgt voor crisis

De kernboodschappen voor economieën en overheden:

• Laat de kosten niet sneller groeien dan inkomsten. Want nieuwe schulden leiden tot extra kosten.
• Laat de inkomens niet sneller groeien dan de productiviteit. Daardoor prijs je je als land uit de markt.

Geld uitgeven in vier smaken

Bovenstaande is je helder? Dan heb je als het goed een situatie waarin je meer verdient dan je uitgeeft, een financiële buffer hebt gespaard, en nog meer geld hebt waar je wat mee kunt doen. Je kunt er eigenlijk maar vier dingen mee doen:

• Uitgeven. Aan whatever – kwijt is kwijt, het levert je niets op verder. Lang leve de lol.
• Sparen. Je spaarrekening bij de bank. In Nederland tot een bepaald bedrag gedekt door de overheid mocht de bank omvallen. Vrij gemakkelijk op te zetten, en te wisselen. Ook het extra opzij leggen van geld voor je pensioen later is een goede manier van sparen, omdat je –doorgaans – belastingvoordeel ermee krijgt.
• Aflossen. Heb je een koophuis met hypotheek? Dan betaal je rente. Afhankelijk van je situatie, krijg je nog hypotheekaftrek. Betaal je veel rente? Kijk dan of je extra kunt aflossen. Vaak kan dit tot 10% zonder boete. Daarna kun je een boete betalen. Je kunt ook je studieschuld of PL (persoonlijke lening) voor je auto afbetalen.
• Beleggen. Dit is waar alle shine naar toe gaat: geld maken met geld. Dat betekent: geld inleggen met de verwachting dat je er meer geld mee verdient. Investeren komt met risico. Hoe hoger de mogelijke opbrengsten, hoe hoger het risico.

Hoe werkt beleggen?

Merk op dat je tot hier niets hebt gelezen over gouden bergen, snel slapend rijk worden en gratis geld. Dit is een informerend, nuchter artikel. Ik hoop dat je niet in slaap bent gevallen en echt iets hebt geleerd. Ik hoop ook dat je dit past leest wanneer je:

1. Meer verdiend dan je uitgeeft;
2. Een financiële buffer hebt opgebouwd;
3. Sparen en aflossen goed hebt overwogen.

Een schuldhulpverlener helpt je uit de schulden, een budgetcoach zorgt dat je een buffer bouwt en je doelen behaald en een hypotheek adviseur kan je helpen met het sparen en aflossen goed af te stemmen. Allemaal beroepen met papiertjes omdat je die mensen inzage geeft in je financiële situatie en die een adviserende rol hebben.

Beleggingsadviseurs kennen ook wetgeving. Maar die snelle jongens op YouTube of TikTok, nog geen 25 jaar oud en al lopen showen met geld en dure horloges? Die lullen je graag hun programma in met veel beloftes en weinig garanties.

Zo werkt beleggen dus niet

Dit is een willekeurige video gevonden op ‘making money fast with crypto’:

Wat mij opvalt na een minuutje van deze troep:

1. Hij neemt de video op bij een zwembad – kijk hem nou rijk zijn
2. Hele stapel links onder zijn video voor het direct kopen van crypto
3. Hij biedt alle informatie volledig gratis! Geweldig!
4. Without further ado… geen verdere disclaimer.

Bij de rechtszaken die uit dit soort videos kunnen volgen wordt er dikwijls een beroep gedaan op entertainment. Zoals gokken dus: dit kost geld en biedt je vermaak. Dit type entertainment heet crypto bro’s.

Tig manieren om te beleggen

Hier volgt een summiere opsomming van de hoofdmanieren te investeren of beleggen met geld wat je kunt missen. Dit is uitsluitend bedoeld voor overzicht en niet ter vergelijking of overweging:

Obligaties
Obligaties zijn schuldbewijzen uitgegeven door overheden of bedrijven om kapitaal te vergaren. Ze werken door de koper een vaste rente te betalen over het geleende bedrag tot de vervaldatum van de obligatie, waarna het hoofdbedrag wordt terugbetaald. Voordelen zijn de relatieve veiligheid en voorspelbare inkomsten. Nadelen zijn lagere rendementen vergeleken met risicovollere investeringen en inflatierisico.

Aandelen
Aandelen zijn een Nederlandse uitvinding en vertegenwoordigen eigendomsbelangen in bedrijven. Beleggers kopen aandelen om mede-eigenaar van een bedrijf te worden en delen zo in de winst door dividenden en koerswinst. Voordelen zijn potentieel hoge rendementen en liquiditeit. Nadelen zijn hoge volatiliteit en risico van waardevermindering.

Beleggingsfondsen
Beleggingsfondsen poolen geld van meerdere beleggers om te investeren in een gediversifieerde portefeuille van aandelen, obligaties, of andere activa. Ze werken door professioneel management dat beslissingen neemt over de portefeuille. Voordelen zijn diversificatie en beheer door professionals. Nadelen zijn beheerskosten en minder controle over individuele beleggingskeuzes.

Opties
Opties zijn contracten die de koper het recht, maar niet de verplichting, geven om onderliggende activa zoals aandelen te kopen of verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs op of voor een bepaalde datum. Voordelen zijn hefboomwerking en flexibiliteit. Nadelen zijn complexiteit en een hoog risico van kapitaalverlies.

Vastgoed
Investeren in vastgoed omvat het kopen van grond of gebouwen met het doel om winst te maken door verhuur of waardevermeerdering. Voordelen zijn inkomsten uit verhuur, waardevermeerdering en fiscale voordelen. Nadelen zijn hoge instapkosten, liquiditeitsrisico’s en marktvolatiliteit.

Goud
Goud is een edelmetaal dat vaak wordt gekocht als bescherming tegen inflatie en economische onzekerheid. Het werkt als een ‘store of value’ en kan worden gekocht in de vorm van munten, baren, of via financiële instrumenten zoals ETF’s. Voordelen zijn behoud van waarde en negatieve correlatie met aandelenmarkten. Nadelen zijn geen inkomsten uit dividenden of rente en opslagkosten.

Kunst
Kunstwerken kunnen worden gekocht als esthetische bezittingen en als investering. Het werkt door te speculeren op waardevermeerdering over tijd door zeldzaamheid en gewildheid. Voordelen zijn potentieel hoge rendementen en esthetisch genot. Nadelen zijn hoge instapkosten, subjectiviteit van waarde en illiquiditeit. Interessant genoeg wordt kunst van een kunstenaar juist waardevoller doordat je erin investeert. Investeerder A betaalt € 1000, investeerder B betaalt € 5000, investeerder C betaalt € 10000. Investeerder A verkoopt alles. Zo kan kunst – let op – kunstmatig duur worden gemaakt.

Cryptocurrencies
Cryptocurrencies zijn digitale of virtuele valuta’s die cryptografie gebruiken voor beveiliging. Ze werken via een gedecentraliseerd netwerk gebaseerd op blockchain-technologie, een gedistribueerd grootboek dat door meerdere computers wordt beheerd. Voordelen zijn hoge potentiële rendementen en onafhankelijkheid van traditionele financiële systemen. Nadelen zijn extreme volatiliteit, gebrek aan regulering en het risico van hacking. Bovendien kun je je keys verliezen en daarmee al je geld.

Crowdfunding
Crowdfunding laat investeerders toe om direct te investeren in start-ups, projecten, of bedrijven die fondsen werven. Het werkt door platforms die projecteigenaren en potentiële investeerders samenbrengen. De investeerder koopt doorgaans aandelen van het bedrijf of ontvangt andere financiële beloningen zoals rente of dividend. Voordelen zijn de directe toegang tot innovatieve startups en de potentie voor hoge rendementen als het project succesvol is. Nadelen zijn het significante risico van kapitaalverlies als het project faalt, vaak gebrek aan liquiditeit omdat de investeringen niet gemakkelijk verhandelbaar zijn, en de onzekerheid over de afloop van nieuwe ondernemingen.

Private Equity
Private equity omvat kapitaalinvesteringen die niet via de openbare beurs beschikbaar zijn. Beleggers kopen aandelen in private bedrijven of kopen openbare bedrijven om deze van de beurs te halen. Voordelen zijn potentieel voor significante rendementen door directe invloed op het management en bedrijfsstrategieën. Nadelen omvatten hoge instapkosten, illiquiditeit omdat de investering vaak voor meerdere jaren wordt vastgehouden, en hoger risico vergeleken met beursgenoteerde bedrijven.

Binary Options
Binary options zijn financiële instrumenten die werken door beleggers de keuze te bieden tussen twee mogelijke uitkomsten: ofwel een vast bedrag winnen of alles verliezen. De belegger speculeert of de prijs van een onderliggend actief (zoals aandelen, grondstoffen of valuta’s) op een bepaald moment boven of onder een bepaalde prijs zal zijn. Voordelen zijn de eenvoud van het product en de mogelijkheid om snel winst te maken. Nadelen zijn het hoge risico van kapitaalverlies (meestal 100% van de inzet), beperkte regulering, en het potentiële gebrek aan transparantie in de prijsbepaling. Bovendien heeft de achterliggende software vaak een achterdeurtje waarmee het tijdstip van de waardebepaling is te tweaken in het nadeel van de investeerder. Shady as fuck.

Copyright Thomas Lapperre. Aan deze tekst zijn geen enkele rechten te ontlenen. Jouw geld is jouw verantwoording. Zie de disclaimer verder.